Door Johanna de 12/09/2023

Een off-season roadtrip door het verborgen Corsica

Ontdek de regio Boziu op een scooter met Johanna

Een bijzondere kennismaking met architectuur, natuur en cultuur

Op een scooter van een beroemd Italiaans merk neem ik je mee op een verrassende rondrit door de Boziu, een pittoreske regio die nog nauwelijks bekend is bij toeristen, terwijl er ongelooflijk veel moois is te zien: prachtige monumenten, schitterende wandelpaden, zoals de langeafstandsroute Mare a Mare Nord, door een ongerepte natuur, zeer gevarieerde land- en tuinbouw, een rijke gastronomie en een veelbewogen geschiedenis die niet in de schoolboeken staat, maar waarvan de belangrijkste gebeurtenissen essentieel zijn om het huidige Corsica te begrijpen.

Elk dorp heeft zijn eigen bezienswaardigheden, historie en wetenswaardigheden. Zo kan je ver buiten de platgetreden paden het echte Corsica in elk seizoen verkennen (behalve hartje winter, want dan zijn de wegen vaak onbegaanbaar door de sneeuw).

Wat betreft de flora en fauna is de streek goed bedeeld. Er groeien veel bomen, planten en bloemen, de een nog geuriger dan de ander, zoals strobloemen, maquisbloemen, kastanjebomen, aardbeibomen en heide. En ook aan dieren is er geen gebrek: met een beetje geluk zie je onderweg rode wouwen, vossen, konijnen en wilde zwijnen (maar probeer die niet te benaderen, want hun gedrag is onvoorspelbaar).

Tot slot is het goed om te weten dat je in elk dorp waar je doorheen komt, lokale producten kan proeven en kopen (restaurants, tables d'hôtes, cafés, kruidenierswinkels en talloze producenten).

Als je langer in deze regio wilt blijven, heb je keuze uit allerlei soorten accommodatie, waaronder gîtes, hotels en B&B’s, afhankelijk van de plaatsen waar je wilt stoppen. Ik koos ervoor om in twee dagen met één overnachting door de Boziu te trekken om rustig de tijd te nemen en van elk moment te genieten.

Ik raad je een route van A naar B aan, waarbij je de volgende dorpen kunt aandoen (de afstand tussen de dorpen is circa 20 tot 30 minuten):

Tralonca

Santa Lucia di Mercuriu

Sermanu

Castellare di Mercuriu (U Castellà)

U Favalellu

Alzi

Alandu

Sant’Andria di u Boziu

Mazzola

Bustanicu

Startpunt: Komend vanuit Bastia moet je na Soveria, als je de tunnel uitkomt, bij de splitsing de richting Tralonca aanhouden.

Tralonca hoog op een rots

Eindelijk ben ik dan in de regio Boziu. Het eerste dorp waar ik kom, is Tralonca dat op een rots is gebouwd en uitkijkt op Corte en de bergen van Niolu. Na de scooter te hebben geparkeerd in het hogere deel van het dorp, maak ik een mooie wandeling en verwonder me over de verborgen parels. Overal zie ik namelijk imposante natuurstenen huizen, steegjes vol bloeiende planten, en schitterende uitkijkpunten. Ik droom weg in de rust van het dorp en vergaap me aan het uitzicht. Als ik hier geen mooie plaatjes schiet!

Bezienswaardigheden:

De San Bernardinu-kerk
De wasplaats (tegenover de kerk)
De goed bewaarde of gerenoveerde pagliaghji (hutten van stapelstenen) aan het begin van het dorp

Voor wandelaars (zorg voor goede wandelschoenen, regenkleding, water en zonnebrand om veilig op pad te gaan)

Wandeling naar het verlaten bergdorp op de Zuccarellu
Wandeling naar het dorp Rusiu (aan de kant van Castagniccia)

Logies & eten en drinken

Een overnachting in een kolossale verbouwde wijnton midden in de natuur is een onvergetelijke ervaring.
Het is leuk om wat te gaan drinken in het café op het dorpsplein.

Santa Lucia di Mercuriu, een dorp met schilderachtige steegjes

Santa Lucia di Mercuriu ligt ongeveer tien minuten rijden verder. Ik parkeer bij de pas gerenoveerde, indrukwekkende fontein en begin aan mijn wandeling door het dorp dat me meteen al verrast met een aantal spectaculaire uitkijkpunten over de omgeving van Venaco en Corte. De geplaveide steegjes met eeuwenoude huizen zijn allemaal even authentiek. Bij Santa Lucia di Mercuriu horen ook drie lagergelegen gehuchten: U Pughjolu, Ghjelsa en U Pian di Vallu. Ik rijd naar beneden en bezoek de gehuchten te voet (ik moet wel oppassen, want het is er behoorlijk steil!).

Bezienswaardigheden:

De Santa Lucia-kerk die in 1842 in de dorpskern werd gebouwd
Het liggende grafbeeld in de kerk
De wasplaats waar de vrouwen van het dorp vroeger de was deden
Het adembenemende uitzicht over de dalen van de Cortenais en de Venacais (de omgeving van Corte en Venaco)
Het gehucht Pian di Vallu en de San Antonio-kapel waarvan het koor en de beelden volledig gerestaureerd zijn door een ambachtsman uit het dorp. Het fresco dat tijdens deze restauratie is gemaakt, stelt een van de wonderen van de H. Antonius voor.
De traditionele oven die op de naamdag van de H. Antonius nog steeds wordt gebruikt om migliacci (een soort cheesecake) te bakken.
Memoria Viva op het domein Aghja Suttana, een gratis toegankelijk ecomuseum over de geschiedenis van Boziu (het hele jaar geopend)
Lees ons artikel over het ecomuseum en bekijk de documentaire over de eigenaar Ghjiseppu Antone Salviani op Télé Paese.

Logies & eten en drinken:

In het dorp en de omringende gehuchten zijn het hele jaar gîtes beschikbaar.
Er zijn lokale producten verkrijgbaar, zoals kaas, honing, kastanjemeel en hammen en worsten.

Voor geschiedenisliefhebbers:

In het lagergelegen deel van de gemeente, vlak bij Corte, staat een menhir die volgens de archeoloog Michel Claude Weiss uit het einde van de late steentijd stamt. Dit antropomorfe beeld van 1,98 m hoog werd in 1998 door landbouwmachines opgegraven. De menhir staat op privéterrein, maar is via een poortje vrij toegankelijk.

Een paar kilometer van Santa Lucia di Mercuriu maak ik een korte stop bij de San Martinu-kapel die uitkijkt over het dal. Het uitzicht op het lagergelegen dorp Castellare di Mercuriu is adembenemend. Iets verderop drink ik wat water van de fontein onder de kastanjebomen. Daarna besluit ik om op advies van Antoine, die ik in het ecomuseum op het domein Aghja Suttana heb ontmoet, een korte wandeling door het struikgewas te maken naar de mooie San Michele-kapel, waar elk jaar in augustus een mis wordt gehouden (vanaf het bord langs de weg dat naar de kapel wijst, is het 1 uur lopen heen en terug; trek stevige wandelschoenen aan).

De schitterende kapel van Sermanu

Tien minuten later arriveer ik in Sermanu, de voormalige hoofdplaats van de regio Boziu, waar ik bij binnenkomst mooie moestuinen zie, een teken dat oude tradities nog springlevend zijn in het dorp. De San Niculaiu-kapel is de trots van de Sermanacci, zoals de dorpelingen heten. Ik bof, want ik kom iemand tegen die me de weg wijst. De foto’s die ik heb genomen, spreken voor zich!

Les fresques de la Chapelle San Niculaiu ©ATC

Bezienswaardigheden:

De A Nunziata, een barokke parochiekerk midden in het dorp
De San Niculaiu-kapel met zijn 15de-eeuwse fresco’s is uitzonderlijk goed bewaard gebleven en inmiddels een beschermd monument.

Voor wandelaars:

De Sant’Alesiu-kapel (40 min., bewegwijzerde route)
De Sant’Austinu-kapel (20 min., bewegwijzerde route)

Voor cultuurliefhebbers:

Sermanu is de bakermat van de Corsicaanse polyfone gezangen, de zogeheten Riacquistu en Paghjelle (in de jaren 1970 in kaart gebracht door Jacques Luciani)

Castellare di Mercuriu: een pittoresk dorp met een bijzondere fontein

Een paar kilometer verderop verrijst op een rots Castellare di Mercuriu, een snoezig dorpje dat zorgvuldig wordt onderhouden. Geen wonder dat het er zo prachtig uitziet en doordat er een weldadige rust hangt, is het een ideale plek om even op adem te komen! Ik ben verbaasd als ik op de dorpsfontein een cherubijn met een vis in de hand zie, een architectonische curiositeit en misschien een knipoog naar Manneken Pis in Brussel? Daarna ga ik naar de dorpskruidenier, een aanrader om allerlei redenen: de gezellige sfeer, de huisgemaakte Corsicaanse specialiteiten om ter plekke te proeven of mee te nemen, zoals hammen en worsten, kaas, kastanjemeel en honing uit de streek, en de tentoonstellingen die er van tijd tot tijd worden georganiseerd. Kortom, het is een plek die het gemeenschapsleven in Boziu symboliseert en waar je gemakkelijk in contact komt met de bevolking.

La fontaine au Cherubin de Castellare ©ATC

Bezienswaardigheden:

De San Michele-kapel, onder aan de weg rechts, vlak voor het dorp – 10 tot 15 minuten lopen (zie hierboven)
De smalle straatjes met eeuwenoude huizen
De San Pietro-kerk
Luister naar het interview met Bernard Baghioni, een van de laatste herders van de Boziu en een inwoner van het dorp

Voor fijnproevers:

De kruidenier A Scanceria is het hele jaar geopend: frappe (gefrituurde hapjes), verschillende soorten jam, zoete en hartige taarten, cadeaumanden, picknickmanden en tal van andere zelfgemaakte lekkernijen zijn hier te krijgen. Het is mogelijk om de producten vacuüm te laten verpakken en ook te laten verzenden, wat wel zo handig is als je met de scooter op pad bent!

Op de afdaling naar Corte en de Plaine du Feu kom ik door U Favalellu, een karakteristiek dorpje waarvan de belangrijkste bezienswaardigheid ongetwijfeld de kapel met 15de-eeuwse fresco’s is. Ik ontmoet er de vrouwelijke burgemeester die de deur naar dit juweeltje voor me opendoet. Binnen kan ik mijn ogen haast niet geloven bij het zien van de uitzonderlijk goed bewaard gebleven muurschilderingen uit de 15de eeuw! De aanblik van deze kleurrijke fresco’s is een moment dat me nog lang zal bijblijven...

Bezienswaardigheden die je beslist niet mag missen:

De opmerkelijk goed bewaard gebleven Santa Maria Assunta-kapel, een beschermd monument vanwege de fresco’s van Jezus en zijn apostelen in het koor, is een omweg waard. Ook interessant is de San Austinu-kapel, die is gewijd aan de H. Augustinus, de schutspatroon van het dorp. Lees het artikel over de met fresco’s versierde kapellen

Alandu: een ontmoeting met de beroemde Sambucucciu

Ik rijd nu richting de dorpen Alzi en Alandu. Aan het eind van de middag wordt het koeler en overal ruik ik de typische geur van het mediterrane kreupelhout. Ik geniet van de rit op de stille wegen, want het is net alsof ik alleen op de wereld ben: alleen al hierom is de scootertocht door de regio Boziu een fantastische ervaring. Aangekomen in Alzi ontmoet ik bij de fontein van het dorp, een etappeplaats op de Mare a Mare Nord, een aardig stel dat me vertelt hoe geweldig ze het vinden om te voet door Boziu te trekken. In elke etappeplaats van deze wandelroute ontmoeten ze dorpelingen die hun graag allerlei tips geven. Juist die contacten zijn onvergetelijke momenten voor deze wandelaars die zich in een totaal andere omgeving onderdompelen.

Bezienswaardigheden:

De San Rocco-kapel

Voor fijnproevers:

Een gezellig restaurant waar je goed kan eten

Iets hoger verwelkomt Alandu me met het imposante standbeeld van een van Boziu’s meest iconische personen: Sambucucciu. Deze beroemde 14de-eeuwse historische figuur uit Alandu, wordt vandaag de dag nog steeds geëerd: hij leidde een boerenopstand tegen de feodale heren en werd de Vader van het Land van de Gemeente (U Babbu di A Terra di u Cumunu).

Een stukje geschiedenis om het Corsica van vroeger en nu te begrijpen:

In de tijd van Sambucucciu stond Corsica onder de heerschappij van de Republiek Genua, die er de dienst uitmaakte. Sambucucciu was een man van groot aanzien en een charismatisch leider. Hij ontpopte zich al snel als aanvoerder van het Corsicaanse verzet tegen de Genuezen. Zijn opstand breidde zich aan het begin van de 14de eeuw uit, toen veel Corsicaanse gemeenschappen zich tegen de Genuese onderdrukking begonnen te verzetten. Helaas werd Sambucucciu, ondanks zijn militaire successen, verraden door een van zijn trouwste handlangers, Vincentello d'Istria, die in ruil daarvoor van de Genuezen persoonlijke gunsten kreeg. Sambucucciu werd in 1358 gevangengenomen en vastgezet in Genua. Nadat hij kort na zijn vrijlating op 16 december 1373 was gestorven, groeide hij uit tot een nationale held en een legendarische figuur in de geschiedenis van Corsica, en hij wordt nog steeds vereerd als symbool van de strijd voor de Corsicaanse vrijheid en onafhankelijkheid.

Bezienswaardigheden:

De San Francesco-kerk
Het klooster uit 1623 was het strijdtoneel van een historische veldslag tussen de troepen onder leiding van generaal Pasquale Paoli en die onder leiding van Emmanuel Matra, waarbij de laatste om het leven kwam.
Standbeeld van Sambucucciu van de hand van Noël Bonardi, aan de rand van het dorp, niet ver van het voormalige klooster
De San Sebastiano-kapel
De romaanse kapel Santa Maria Assunta
Het is de moeite waard om naar de oriëntatietafel helemaal boven in het dorp te lopen (je loopt tussen de huizen door, maar dat kan niet anders). Het pad met strobloemen aan weerszijden leidt naar een adembenemend uitzicht van 360° waarbij je alle dorpen van de Boziu in één oogopslag ziet liggen!

Logies & eten en drinken

Alandu heeft een uitstekend restaurant dat het hele jaar open is, maar ook B&B’s en tables d’hôtes. Er zijn allerlei lokale producten te krijgen, zoals koekjes en jam.

De gehuchten van Mazzola: hoog in de bergen tussen de kastanjebomen

De volgende etappe op mijn ‘scoot-trip’ is Mazzola met het gehucht U Castellucciu. Mazzola ligt op een bergkam en bestaat uit vier aparte gehuchten: Casale, Mazzola, San Ciprianu en U Castellucciu. Het laatste, een piepklein gehuchtje, biedt een fantastisch uitzicht op de omliggende bergen. Ik geniet van de wandeling door de smalle straatjes en adem de zuivere berglucht met volle teugen in. De weg ernaartoe is vrij steil en slingert tussen de kastanjebomen door. Een tijdloos intermezzo hoog boven de Boziu.

Bezienswaardigheden:

De San Ciprianu-kerk met de gouden hostiekelk die Napoleon III aan de parochie schonk
De San Pancraziu-kapel (Castellucciu)
De San Vincente-kapel

Logies & eten en drinken:

Er zijn landelijke gîtes waar je in alle rust kan overnachten.
Traditionele keuken en lekkere streekproducten

De klokkentoren van Sant'Andria: een landmark

Sant’Andria di u Boziu is al van verre te herkennen aan de indrukwekkende klokkentoren die boven de kastanjebomen uitsteekt, en komt langzamerhand dichterbij. Ik maak een leuke wandeling door het dorp dat sfeervol en authentiek aandoet door de natuurstenen huizen met de grijze lauzedaken.

Logies & eten en drinken:

Het karakteristieke dorp heeft een paar landelijke gîtes.
Traditionele keuken en lokale producten

Logies & eten en drinken:

Het karakteristieke dorp heeft een paar landelijke gîtes.

Traditionele keuken en lokale producten

Bustanicu en de Corsicaanse revolutie

Last but not least, Bustanicu! Een beetje geschiedenis als inleiding op het bezoek: dit dorp is beroemd omdat hier het vuur van de Corsicaanse revolutie tegen de Genuezen in 1729 ontbrandde. Een inwoner van het dorp, Antone De Franchi, beter bekend als ‘Cardone’, was de aanstichter. Ik ga meteen naar het monument op het Cardone-plein om er wat meer over te weten te komen. De revolutie verspreidde zich over heel Corsica en resulteerde uiteindelijk in het uitroepen van de Corsicaanse onafhankelijkheid door Pasquale Paoli. Bekijk onze reportage over het Pasquale Paoli-museum in Merusaglia . De rijke architectuur van dit dorp is absoluut de omweg waard. Het dwalen en verdwalen in de steegjes zal me nog lang heugen. En als je geluk hebt (zoals ik), ontmoet je Cécile, een professionele gids die haar geboortedorp op haar duimpje kent en daarnaast nog een tweede passie heeft: de geschiedenis van de Corsicaanse gilden. Ze kan eindeloos over de regio vertellen en je hangt aan haar lippen!

Bezienswaardigheden:

De goed geconserveerde 18de-eeuwse San Cesario-kerk
Het polychrome houten Christusbeeld (eveneens uit de 18de eeuw) met een ongelooflijk expressief gezicht (opgenomen op de lijst van beschermd Frans erfgoed)
De smalle straatjes en natuurstenen huizen
Het Cardone-plein met het gelijknamige monument dat in 2017 werd opgericht als eerbetoon aan de voorman van de Corsicaanse revolutie (zie hierboven).

Voor wandelaars: Het dorp is het startpunt van diverse wandelroutes (beschreven in verschillende wandelgidsen):

Traject van het langeafstandspad Mare a Mare Nord
Via Romana Bustanicu – Alzi – Mazzola
Via Romana Col de Chjatru - San Antonio-kapel
Oud-Romeinse straatweg Bustanicu – Alandu
Wandelpad San Antonio – Rusiu
Wandelpad San Antonio – Carticasi
Wandelpaden San Antonio - Lac de Levina - Sant'Alesiu - San Cervone - Pianu Maio

Voor fijnproevers:

In het restaurant van het dorp kan je genieten van Corsicaanse streekproducten.

De laatste tip die ik je wil meegeven, is NEEM DE TIJD! Geniet van het landschap en alle ontmoetingen onderweg. De Boziu is een heel bijzonder gebied dat nog volkomen ongerept is. Je kunt deze tocht in twee dagen doen, zoals ik, met een overnachting in een van de dorpen om ’s morgens wakker te worden met een spectaculair uitzicht op het omringende landschap, of in één week, met een overnachting in elk dorp. Kies gewoon het tempo dat bij jou past. Goede reis!

Voor praktische informatie raadpleeg de website van het toeristenbureau Pasquale Paoli

Rechercher...

Ontdek Corsica

Mijn verblijf in Corsica

Een off-season roadtrip door het verborgen Corsica